Büyük Abdest Yaparken Kan Gelmesi Gusül Gerektirir Mi
Sual: Diş dolgusu veya diş kaplamasının gusl abdesti bakımından hükmü nedir?
Hanefî ve Hanbelî mezhebinde gusl abdestinde ağzın içini yıkamak farz ise de, Mâlikî ve Şâfiî mezhebinde farz değildir. Bir kimsenin bir ameli, bir ibâdeti dört mezhebden birine göre sahih ise, tamamdır, bir şey lâzım gelmez. Hele bu iki mezhepten birini taklit ederse hiç mesele kalmaz. Gusl abdesti alıp, namaz kılan birine, ağzında diş dolgusu veya kaplaması olduğu için gusl abdestinin ve namazlarının sahih olmayacağını söylemek yerine, kurtuluş yolu bildirmek gerekir. Kaplama ve dolgusu olan Hanefîler böylece, “Ümmetimin müctehidleri arasındaki ayrılık, rahmet-i ilahiyyedir” hadîs-i şerifindeki rahmete kavuşurlar inşallah. İbâdet yapmakta veya haramdan sakınmakta harac (zorluk) olunca, harac bulunmayan başka bir mezhebi taklid etmek usul-i fıkh kâidesidir.
Bazı âlimler diş dolgusu ve kaplamayı sıhhati muhafaza çerçevesinde câiz görür; ama dişe yapışıp altına su geçmeyen hamurun gusle mâni olduğu istikametindeki Hanefî kavline kıyasen, bu kişinin guslünün Hanefî mezhebine göre câiz olmayacağından, Mâlikî veya Şâfiî mezhebini taklid etmesi gerektiğini söyler. Nitekim bir talebesi Abdülhakîm Arvâsî’ye gelip “Ben bugün Bayezid Câmii’nde bir vâiz dinledim. Ağzında kaplama dişi olanların guslü sahih olmaz. Binaenaleyh cünüplükten kurtulmazlar” dediğini nakletmiş. Abdülhakîm Efendi ise, “Doğru söylemiş, ama noksan söylemiş. Eğer Şâfiî mezhebini taklid ederse cünüplükten kurtulur” buyurmuş. Abdülhakîm Efendi’nin talebelerinden Hüseyn Hilmi Işık Efendi de hocasının bu fetvâsını nakleder. Deriye yapışan mumun ve ağza yapışan hamurun altına su geçirmediği için gusle mâni olduğu hükmüne dayandırarak müdafaa eder.
Seyyid Abdülhakîm Efendi, gayrı matbu Namaz Risâlesi’nde buyuruyor ki: “Ağzın ve burnun içini yıkamak, ya’ni buralara suyu îsâl etmek Şâfiî’de farz değildir. Hanefî mezhebinde ise, buralara suyu îsâl etmek farzdır. Bunun içindir ki, Hanefî mezhebinde olanlar, dişlerini kaplatamazlar ve doldurtamazlar. Çünki buralara su isabet etmez. Dişini kaplatan veya doldurtan, Şâfiî mezhebini taklid eder.” Gusl abdestinde, Hanefî mezhebine göre ağzın içini yıkamak farz olduğundan, diş dolduran veya kaplatanların Mâlikî veya Şâfiî mezhebini taklid etmeleri lâzımdır. Zira bu iki mezhebde guslederken ağzın içini yıkamak farz değildir. Hilmi Işık, Seâdet-i Ebediyye, s.132-136.
Diş dolgusu ve kaplaması son zamanlarda ortaya çıkmış bir meseledir. Osmanlı ulemâsından Bolvadinli müderris Yunuszâde Vehbi Efendi gibi zâtlar da diş kaplaması ve dolgusunun, gusül abdesitine mani olduğu yolunda fetvâ vermiştir. (İctihada Dair, Sırat-ı Müstekim, Cilt: 3, Aded: 57, 24 Eylül 1325, Sahife: 74) Ömer Nasuhi Bilmen’in de son günlerinde bu fetvâyı kabul ettiğini kendisinden bizzat nakleden -Prof. Dr. Zeki Çıkman, Prof. Dr. Mustafa Çetin Varlık, Süleyman Kuku gibi- bazı zâtlardan işittik.
Bazıları ise cebîre ve örgülü saça kıyasen diş dolgusunun gusle mâni olmadığını söylemiştir. Diyânet de buna itibar etmiştir. Çoklarının delil getirdiği üzere Said Nursî, 1932 senesinde kendisine sorulan bir sual üzerine “Bu bir ictihadî mesele olduğu ve ben de müctehid olmadığım halde..” diyerek başladığı cevabda, diş dolgusunu yaranın sargısına benzetip, umumî belvâ olarak görüyor ve kendi mezhebi olan Şâfiî ictihadına uygun olarak cevaz veriyor. Mamafih Said Nursî'nin nin son zamanlarında kendisini ziyarete gelen bazı talebelerine [yanlış hatırlamıyorsam Hulusi Yahyagil’e], diş kaplatmanın Hanefîler için zor olacağını söylediğini; bunu işitenlerin kaplama dişlerini söktürdüklerini talebesinden hemşehrimiz merhum Hamza Emek'ten bizzat dinledik.
Osmanlılar zamanında önceleri diş kaplamasının gusle mâni olduğuna dair fetvânın câri olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim Şeyhülislamlık diş doldurtanın gusül abdestinin sahih olmadığına 1918'de fetva vermiştir. Fetvâ sûreti: “Boş dişlerini doldurma ve kaplamada cevâz-ı şer’î var mıdır? Yoktur. (25 Eylül 1334/m.1918)” İstanbul Müftülüğü, Fetvâhâne-i Âli Defterleri, 400 Numaralı Defter, No: 950. Bu tarihte Musa Kâzım Efendi şeyhülislâmlık makamındadır. Bazılarının iddia ettiği ve Mecmua-ı Cedide adlı fetva kitabında neşrettiği cevaz fetvasının doğru olmadığı anlaşılmaktadır.
Tek Parti devrinde Maarif Vekâleti tarafından çıkartılan "Osmanlı İmparatorluğundan Türkiye Cumhuriyetine - Nasıldı Nasıl Oldu?" adlı kitapta, Osmanlı Müslümanları, diş dolgusunun Hanefî mezhebinde gusle mâni olduğuna inandıkları için alaya alınır. İttihat ve Terakki devrinde, modernistlerin neşr vasıtası hükmündeki Sebilürreşâd mecmuasında yazı yazan İzmirli İsmail Hakkı tarafından mesele mugâlata mevzuu hâline getirilmiş; sonra da bir cevaz fetvâsı elde edilmiştir. Bu fetvâ, şeyhülislâmlıkta fetvâ müsevvidi Ali Murtedâ tarafından Mecmua-i Cedîde adlı fetvâ mecmuasının yeni baskısında neşredilmiştir. Sonradan diş dolgu ve kaplamasının gusle mâni olmadığını söyleyenler de, hep bu fetvâ denilen söze dayanmışlardır. Fetvânın altına da önce Hasen Hayrullah, sonra Hasen Fehmi Efendilerin ismi yazılmıştır. Halbuki bu iki isim, Mecmua-i Cedide’nin ilk baskısı sırasında şeyhülislâm idiler. O baskıda ise bu fetvâ yoktur. İkinci baskısı yapılırken eklenmiştir. Bu zamanda da şeyhülislâmlık makamında -masonlukla da itham edilmiş olan- Musa Kâzım Efendi oturmakta idi. Öyleyse burada da bir ilmî sahtekârlık mevzubahistir. Zira Muallim Cevdet, şeyhülislâmlığın, diş dolgusunun gusle mâni olduğu fetvâsından bahsediyor. (1920 tarihli bu makale, Mektep ve Medrese adlı kitapta vardır.) Demek ki şeyhülislâmlığın, diş dolgusunun gusle mâni olduğuna fetvâ verdiği; İttihatçılar zamanında, bu fetvânın değiştirildiği anlaşılmaktadır
Şurası bir hakikattir ki, Hanefî mezhebi ihtiyat üzerine kuruludur. İki kavil ile karşılaşınca, ahzü bi’l-ehvat (ihtiyatlı olanı almak) mezhebin kaidesidir. Meselâ İmam Ebu Hanife, seferîlik için bildirilen muhtelif mesafelerden en uzun olanına itibar etmiştir. Zira üç günlük seferde namaz kısaltıldığı için uzun olanı almayı ihtiyatlı görmüştür. Mehrin asgari mikdarında, hırsızlık haddinde cezanın infazı için malın taşıması gereken kıymette de ihtiyatlı olanı esas almıştır. Diş dolgusu ve kaplaması hususunda adem-i cevaz fetvası verilirse, bu fetvâ doğru olmasa bile, mükellefin kaybedeceği bir şey olmadığı gibi, mezheblerin hilafından çıktığı için müstehab sevabı alır. Ama eğer adem-i cevâz fetvâsı doğru ise, mükellefin guslü, binaenaleyh namazı sahih olmamak tehlikesi vardır.
13 Temmuz 2012 Cuma
Vedi Nedir? Vedi Sonrası Güsul Abdesti Almak Gerekir Mi?
Abdesti bozulan kişinin tekrar abdest alması gerekmektedir. Tabi bazı durumlarda ise abdest ile birlikte gusül abdesti almakta gerekmektedir.
Gusül Abdesti Nedir?
Gusül abdesti, boy abdesti olarak bilinen ve tüm vücudun yıkanması ile alınan abdesttir. Özellikle cinsel ilişki ve meni gelmesi durumlarında gusül abdesti almak gerekmektedir.
İnsanlar tarafından en çok merak edilen 4 çeşit durum vardır. Bu 4 durumu yaşayan kişiler gusül abdesti alıp almaması gerektiğini sıklıkla merak etmektedirler.
1- Meni: Özelikle cinsel birleşmeden sonra gelen beyaz renkli ve akışkan bir sıvıdır. Bu sıvı cinsel birleşme dışında da zaman zaman gelebilir. Bu durumu yaşayanların gusül abdesti alması gerekmektedir.
2- İdrar: İdrar yapan kişinin abdest alması yeterli olacaktır. Bazen idrar sonrası meni geldiği görülmektedir. Bu durumda gusül abdesti almakta lazımdır.
3- Mezi: Mezi, cinsel düşünce ve buna benzer durumlarda gelen bir sıvıdır. Bu sıvının meni ile karıştırıldığı olmuştur. Benzer yapıları olsa da Mezi daha açık bir renge sahiptir ve sızıntı şeklindedir. Bu durumda abdest almak yeterli olacaktır.
4- Vedi: Vedi adı verilen sıvı ise karşı cinsi düşünme veya idrar sonrası gelmektedir. Bu sıvının gelmesi sonrasında ise abdest almak gerekmektedir.
Vedi Nedir?
Vedi, idrardan sonra ortaya çıkan beyaz renkli ve koyu bir sıvıdır. Vedi dediğimiz sıvı küçük abdesti yaptıktan sonra ortaya çıkmaktadır. Akan bu sıvı yapışkan bir özelliktedir. Kokusu yoktur ve beyazımsı bir rengi vardır.
İnsanların cinselliği düşünmeleri ve buna benzer durumlarda çeşitli sıvılar görülebilir. Bu sıvılardan en yaygın olanı menidir. Meni, katı ve kokulu bir sıvı olduğu için kolayca anlaşılmaktadır.
Meni gelen kişiler abdest aldıktan sonra boy abdestide almaktadır. Ancak meni dışında farklı sıvılar geldiği zaman insanların aklı karışmaktadır. Vedi ve buna benzer sıvıların gelmesi sonucunda ne yapılması gerektiği merak edilmektedir. Çünkü bu durum birçok insanın başına gelebilecek olan bir durumdur.
Vedi Sonrası Gusül Abdesti Almak Gerekir mi?
İdrardan sonra ortaya çıkan beyazımsı ve yapışkan bir sıvı olan vedi birçok kişide görülebilir. Zamansız bir şekilde ortaya çıkan vedi ile insanların aklı karışmaktadır. Bu sıvıyı gören kişiler gusül abdesti alıp almaması gerektiğini merak etmektedirler.
Vedi, yapısı itibariyle meni veya meziye benzese de bu sıvıda dolayı gusül abdesti almak gerekmez. Vedi ası verilen sıvının gelmesi abdesti bozar ancak gusül abdesti almayı gerektirmez. Yani vedi akıntısı görülen kişiler abdest tazelemek zorundadırlar. Bu kişilerin gusül abdesti alması ise gerekmemektedir.
Gusül abdesti almak için gelen sıvının ne olduğunu bilmeniz gerekmektedir. Gelen sıvının ne olduğunu anlamakta güçlük çekerseniz eğer garanti olması açısından gusül abdesti alarak daha rahat edebilirsiniz.